20 jaar Johan Cruyff Academy: van topsporters naar leiders in sportmarketing
9 september 2019
Stimuleren van de sportparticipatie onder jongeren in Breda
Studenten van de Johan Cruyff Academy hebben ideeën gepresenteerd aan de gemeente Breda, om de sportparticipatie onder jongeren te bevorderen
Credits header: Gemeente Breda, fotograaf: Ramon MangoldNet als in andere Nederlandse steden, merkt men ook in Breda dat er een relatief grote uitval van jongeren is bij hun sportparticipatie, met name in de leeftijd van 12 tot 18 jaar. De gemeente vroeg aan studenten van de Johan Cruyff Academy Tilburg om ideeën te presenteren om hier wat aan te doen. Julia Otto, die de opleiding met paardrijden combineert, adviseerde met haar groep medestudenten om de sportactivatie van jongeren via buurthuizen in Breda te bevorderen.
De teruglopende sportparticipatie onder jongeren vormde de uitdaging, maar sport kan op zich juist een heel goed middel zijn om jongeren te activeren en kennis te laten maken met een positieve en gezonde leefstijl. Sport kan daarnaast ook helpen om wat aan andere problemen in een wijk te doen, zoals het voorkomen van straatoverlast.
Je moet de sport dan alleen wel aanbieden op een manier die bij hen past. Het is essentieel dat je dat op de juiste wijze doet, via projecten dicht bij huis, die aansluiten op hun behoeften. Door hen te betrekken bij die activiteiten in de buurt, vonden we dat er in deze wijken wat dat betreft waarschijnlijk veel winst te halen valt.
Tenslotte speelde voor ons persoonlijk – als sporters – ook mee dat wij juist volop bezig zijn met onze sport, waardoor we in een heel andere situatie verkeren. We raakten nieuwsgierig en wilden achterhalen wat er dan precies speelt bij de jongeren in deze wijken, waardoor de sportuitval zo groot is en welke oplossingen we zouden kunnen bedenken om daar wat aan te doen.
Waarom hebben jullie gekozen voor ‘sport in de wijk’?
Toen we cijfers van de gemeente Breda onder ogen kregen, sprong De Hoge Vucht – dat is de verzamelnaam voor de wijken in Breda Noord – er echt uit. De wijken hebben in vergelijking met de rest van de gemeente hoge werkloosheidcijfers, meer schooluitval onder jongeren en de kinderen hebben er vaker een taalachterstand (bron 1, 2).“Sport kan juist een goed middel zijn om jongeren te activeren, als het maar goed op hen aansluit" – Julia Otto
De teruglopende sportparticipatie onder jongeren vormde de uitdaging, maar sport kan op zich juist een heel goed middel zijn om jongeren te activeren en kennis te laten maken met een positieve en gezonde leefstijl. Sport kan daarnaast ook helpen om wat aan andere problemen in een wijk te doen, zoals het voorkomen van straatoverlast.
Je moet de sport dan alleen wel aanbieden op een manier die bij hen past. Het is essentieel dat je dat op de juiste wijze doet, via projecten dicht bij huis, die aansluiten op hun behoeften. Door hen te betrekken bij die activiteiten in de buurt, vonden we dat er in deze wijken wat dat betreft waarschijnlijk veel winst te halen valt.
“Sport kan ook helpen om wat aan andere problemen te doen, zoals straatoverlast" – Julia Otto
Tenslotte speelde voor ons persoonlijk – als sporters – ook mee dat wij juist volop bezig zijn met onze sport, waardoor we in een heel andere situatie verkeren. We raakten nieuwsgierig en wilden achterhalen wat er dan precies speelt bij de jongeren in deze wijken, waardoor de sportuitval zo groot is en welke oplossingen we zouden kunnen bedenken om daar wat aan te doen.
Kinderen actief op een Cruyff Court in Breda. Credits: Johan Cruyff Foundation
Wat speelt er, waardoor jongeren stoppen met sport?
Om meer inzicht te krijgen in het thema ‘jongeren en sport’ en om op ideeën te komen om de sportparticipatie onder hen te stimuleren, hebben we een aantal interviews afgenomen, ook omdat we zo meer informatie wilden krijgen over de situatie in Breda.Mark de Brouwer, sportcoach bij Breda-Actief, gaf aan dat jongeren misschien minder sporten in teamverband, maar dat ze wel meer en meer actief bewegen in de wijk. Jongeren gebruiken bijvoorbeeld de ruimte op straat om te skaten en ze zijn ook vaak aan het voetballen op de Cruyff Courts. Daardoor groeide onze interesse in het bedenken van oplossingen voor de wijk, om er verder over na te denken waar daar de mogelijkheden liggen.
"Meer en meer jongeren sporten individueel en door gebruik te maken van de ruimte op straat" – Julia Otto
We spraken ook met Jenny Parren, coördinator bij Kick Breda, die de individualisering in de maatschappij benadrukte, als een belangrijke algemene trend. Jongeren sporten en bewegen veel meer individueel. Het is tegenwoordig niet meer zo vanzelfsprekend om je te binden aan één sport, een sportclub of een sportteam en de verplichtingen die dat met zich meebrengt.
Verder hebben we het met haar gehad over eigen verantwoordelijkheid. Het is belangrijk dat je jongeren autonomie geeft, zodat ze voor een belangrijk deel zelf de activiteiten kunnen bepalen, die hun interesse hebben. We hebben het met haar ook gehad over de rol die sportclubs daarbij zouden kunnen spelen. Die kunnen misschien nog meer of beter inspelen op de veranderende en specifieke behoeften van jongeren.
"Het is belangrijk dat jongeren voor een groot deel zelf hun sportieve activiteiten kunnen bepalen" – Julia Otto
En we spraken met Jaap van Loon, citytrainer bij Breda Actief, die ook aangaf dat jongeren niet iedere seconde ‘gecontroleerd’ willen worden door volwassenen, dat ze hun dingen zelf willen bepalen en dat ze allereerst vooral willen samenzijn voor het onderlinge contact, om te kletsen, wat te drinken of samen een spelletje te doen. Jongeren haken vaak snel af als ze gepest, bedreigd of niet geaccepteerd worden, dus 'je veilig voelen' speelt daarbij een grote rol.
"Als je in de buurthuizen een veilige omgeving creëert, kan je van daaruit werken aan sportactivatie" – Julia Otto
Jaap gaf ook aan dat veel activiteiten in de buurthuizen voor algemeen publiek zijn, waardoor we enthousiast raakten om activiteiten voor jongeren te gaan bedenken. Als je voor jongeren dicht bij huis een buurthuis hebt, waar teamgevoel, veiligheid en respect heerst, dan heb je al veel gewonnen. Van daaruit kan je dan ook gaan werken aan de sportactivatie.
Credits foto: Gemeente Breda, fotograaf: Ron Magielse
Welke sportieve activiteiten hebben jullie bedacht?
Wij dachten aan het organiseren van play station-avonden met esports en gaming, workshops over bijvoorbeeld teambuilding, vitaliteit en weerbaarheid, en sport clinics van (bekende) sporters. Hierbij zouden de sportverenigingen een rol kunnen spelen, zodat de jongeren kennismaken met verschillende sporten.“Het buurthuis kan een plek worden wat voelt als ‘thuiskomen’ en waar altijd wat te doen is" – Julia Otto
Als je alleen maar informatie naar hun oren slingert, haken ze natuurlijk af. We zouden de jongeren er via de buurthuizen bij willen betrekken en hen de vrijheid willen geven om de uiteindelijke activiteiten ook zelf te bepalen, of verder zelf in te vullen.
We willen dan in een vertrouwde en gezellige omgeving bij deze jongeren het sporten aantrekkelijker maken. Het buurthuis kan daarbij dan een plek gaan worden, die voor hen voelt als ‘thuiskomen’ met je vrienden en waar altijd wat te doen is.
Urban sports, zoals skaten, die in de wijk beoefend worden, zijn populair onder jongeren.
Hebben jullie daar ook naar gekeken?
Het is niet specifiek meegenomen in ons eigen concept, maar dat kan zeker wel! In 2018 was er in Breda een initiatief: 'Urban Sports, sporten van de straat', om kinderen kennis te laten maken met de verschillende urban sporten. Je zou op soortgelijke wijze bijvoorbeeld een urban sports workshop kunnen geven in en bij het buurthuis. Dat kan ook voor teambuilding zorgen onder de jongeren.Beschikt Breda over de nodige infrastructuur?
Ja, we vonden van wel. Hoge Vucht organiseert sportactiviteiten met gratis deelname voor kinderen en jongeren tot 18 jaar. Er is ook een bewonersinitiatief, waarbij inwoners zelf kunnen meedenken, meedoen en meebeslissen over wat er in de wijk gebeurt. En de wijken hebben geschikte wijkcentra, maar ook andere faciliteiten, zoals basisscholen en sportverenigingen, die ingezet zouden kunnen worden.
Is de sportuitval in Breda groter dan elders?
We vonden het lastig om de specifieke cijfers over de sportparticipatie onder jongeren in de Bredase wijken te vinden. Ik kan wat dat betreft dus helaas niet onderbouwen of er specifieke uitdagingen zijn voor Breda.Tijdens de gesprekken die we gevoerd hebben, waren er geen indicaties dat de situatie in Breda anders zou zijn dan elders. We zijn er van uitgegaan dat het sporten onder jongeren in elke gemeenschap ongeveer hetzelfde afneemt en dat de landelijke cijfers over de sportparticipatie onder jongeren, ook voor Breda gelden.
“De cijfers liegen er niet om: ongeveer de helft van de jongeren stopt met sporten via hun club" – Julia Otto
Die landelijke cijfers liegen er niet om. Op de website ‘Alles over Sport’ van het Kenniscentrum Sport & Bewegen, vind je bijvoorbeeld dat de helft van de jongeren tussen de 12 en 19 jaar stopt met sporten via hun club. Daarnaast voldoet maar 40% van de jongeren aan de beweegrichtlijnen (dagelijks minimaal één uur matig intensief bewegen); bij jongere kinderen is dat nog 56%. En bij deze leeftijdsgroep neemt ook het zitgedrag toe naar 10,4 uur per dag. (bron)
14 factoren om sport te stimuleren
Op Alles over Sport wordt ingegaan op het binden en behouden van jongeren voor de sport. Zij presenteren 14 factoren om sportuitval te voorkomen:
- Autonomie. Geef jongeren de vrijheid en ruimte om zelf initiatieven te ontwikkelen.
- Zelfvertrouwen. Schep vertrouwen in hun kracht en competenties, betrek ze bij de activiteiten en stimuleer hun bekwaamheid.
- Verbondenheid. Accepteer ze zoals ze zijn, bied een veilige omgeving met warmte en genegenheid.
- Leerklimaat. Waardeer ieders bijdrage via positieve feedback, individueel en in teamverband, door coaches, leeftijdgenoten en ouders.
- Tijdsindeling. Bied activiteiten op verschillende tijden aan, ook qua niveau, zodat ze hun tijd efficiënt kunnen indelen.
- Kosten. Houd de kosten laag, zodat er geen financiële bezwaren zijn voor deelname.
- Duidelijkheid. Laat weten wat je van hen verwacht (afgestemd op leeftijd, cultuur, etc.).
- Waarden. Maak duidelijk welke waarden je club of sportorganisatie nastreeft. (Hoe belangrijk maak je: discipline, competitie, gezelligheid, samenwerken of gezonde leefstijl?)
- Relatie met coach. Zorg voor een positieve relatie vanuit wederzijds begrip, respect, steun en samenwerking.
- Omgang met andere sporters. Laat spelers elkaar op positieve wijze aanmoedigen. Stimuleer vriendschappen.
- Support van ouders. Zorg ervoor dat ouders en opvoeders hun kinderen ondersteunen en aanmoedigen bij sportdeelname.
- Actief preventiebeleid. Zorg voor inzicht in de uitvalfactoren en bedenk maatregelen om er wat aan te doen.
- Fysieke toegankelijkheid. Maak het (sport)terrein veilig en toegankelijk voor alle jongeren en hun familieleden.
- Gevarieerd aanbod. Laat jongeren deelnemen aan sportactiviteiten waaraan zij plezier beleven, op het niveau waarbij zij zich het prettigst voelen (competitief en recreatief) en speel in op trends.
Tot slot, welke factor spreekt jou het meeste aan?
Een gevarieerd aanbod; Jongeren willen niet iedere dag hetzelfde.En verbondenheid. Als er acceptatie is, dan wordt er omgekeken naar elkaar, heerst er een goede sfeer en krijg je een band met een plek, met de mensen en met de sport. Verbondenheid was ook in ons project cruciaal, zowel met het buurthuis zelf, als tussen de jongeren onderling die naar het buurthuis komen om er samen te zijn.
Julia Otto
Sport: PaardrijdenStudie: Sportmarketing, HBO Commerciële Economie, Johan Cruyff Academy Tilburg
Context: Breda constateert, net als andere Nederlandse gemeenten, dat er een sterke sportuitval is onder jongeren tussen de 12 en 18 jaar. Tweedejaars studenten van de opleiding werkten in subgroepen aan deze uitdaging, om ideeën aan de gemeente te presenteren die de sportparticipatie onder jongeren bevorderen. De groep van Julia Otto bestond uit: Nino Okai, Jorn Smits, Julia Ras en Mark van den Beucken.
Julia Otto. Fotograaf: Nils Boeser